 |
Sn.Uğur Sökmen Devlet Memurunun Yıllık İzin Hakkını Sizler İçin Kaleme Aldı |
13-04-2015 |
Uğur SÖKMEN
Maliye Bakanlığı
Daire Başkanı
DEVLET MEMURUNUN YILLIK İZİN HAKKI
Giriş
Devlet memurları ile ilgili haklar başta Anayasamız olmak üzere Devlet Memurları Kanunu ve çeşitli kanunlarda yer almıştır. İzin memura bir hak olarak tanınmıştır. Devlet memurları da Devlet Memurları Kanununda gösterilen süre ve şartlarla izin hakkına sahiptirler. Devlet Memurları Kanununun 102 ve 103 ncü maddelerinde yıllık izin ve yıllık izinlerin kullanılması düzenlenmiştir.
Bu çalışmamızda, yıllık izin, yıllık izinlerin kullanılması, yıllık izinlerin devredilmesi, ile ilgili 657 sayılı Devlet Memurları Kanunundaki hükümlere değinilecek ve mevcut yasal düzenleme incelenip değerlendirilecektir.
Yıllık İzin Hakkı
Memurun çalıştığı sürece her yıl almaya hakkı olduğu izin yıllık izindir. Yıllık iznin veriliş ve kullanış şekli ile şartları Devlet Memurları Kanununda gösterilmiştir (Sökmen, 1996:105)
Çalışan insanların belirli bir süre dinlenmeleri anayasal bir haktır. Dinlenmek çalışanın hakkıdır (Anayasa Md.50). Bir yıl süreyle çalışan devlet memurlarının da belirli bir süre dinlenmeleri sağlık ve ekonomik yönlerden gereklidir. Bu nedenle kamu hizmeti gören devlet memurlarının yıllık izinlerinin veriliş ve kullanış şekli ile şartları Devlet Memurları Kanununda gösterilmiştir. (Sökmen, 1996:105)
Buna göre, Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti bir yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir (Md.102).
Hizmeti bir yıldan az olan Devlet memurlarının yıllık izin hakkı bulunmamaktadır. Ancak, birinci yılın doldurulduğu günü takip eden günden itibaren 20 gün yıllık izin kullanımı mümkündür. Kamu İdarelerinde, bir yılını doldurmayan aday memurlara yıllık izin kullandırılmayacak, bir yıllık hizmetini dolduran aday memurlara ise yalnızca bir yılın doldurulduğu yılın izni olan 20 gün izin verilebilecektir. (Sökmen, 2012:40)
Örneğin; 02.07.2014 tarihinde aday memur olarak göreve başlayan bir memur, ancak bir yıllık süreyi dolduracağı 02.07.2015 tarihinde ve 2015 yılı iznine hak kazanacaktır.
Hizmet Esası
Ayrıca, kamuda geçen hizmetler dikkate alınır, resmi kurumlardaki hizmeti bir yıldan az olan devlet memurlarının yıllık izin hakkı bulunmamaktadır. "hizmet" deyiminden, hangi statüde olursa olsun sadece resmi kurumlarında geçmiş hizmet süreleri toplamının anlaşılması gerekmektedir. Muvazzaf askerlikte ve yedek subaylıkta okul devresinde geçen süreler de aynı biçimde dikkate alınacaktır (62 seri No.lu DMK Genel Tebliği).
Danıştay bir kararında özetle; özel sektörde sigorta primi ödemek suretiyle geçen sürenin memuriyette geçen sürelerden sayılması mümkün olmadığından, memuriyette geçen hizmet süresi 10 yılı aşmayan davacının yıllık izin süresinin 20 gün olarak tespit edilmesi işleminde hukuka aykırılık bulunmadığına karar vermiştir (Danıştay 5.Dairesinin 3.5.1984 tarih ve K: 84/2096 sayılı Kararı). Danıştay bir başka kararında ise; özel şahsa ait bir fabrikada işçi statüsünde geçen hizmet süresi ilgili memurun emekli intibakında değerlendirilmiş olsa bile, yıllık izin süresinin takibinde dikkate alınmayacağına karar vermiştir. (Danıştay 12.Dairesinin 5.11.1998 tarih ve E. 1995/4297, K. 1998/2646 sayılı Kararı)
Sayıştay ise bir kararında özet olarak; sürekli görevle yurtdışında bulunan memurun, yurtiçinde kullandığı yıllık izin, mazeret izni ve sağlık izni sürelerinde de yurtdışı aylığının ödenmeye devam edileceğine karar vermiştir (Sayıştay Temyiz Kurulunun 2.2.2000 tarihli ve K:24674 sayılı Kararı).
Devlet memurlarının 20 veya 30 günlük izne hak kazanma tarihi ile ilgili olarak, birinci yılın doldurulduğu günü takip eden günden itibaren 20 gün yıllık izin kullanımı mümkündür. Öte yandan, onuncu yılın tamamlandığı günü takip eden günden itibaren 30 gün izne hak kazanılmakta olup, bu izne hak kazanmadan önce yıllık iznin tamamının veya bir kısmının kullanılmış olması bu hakkı ortadan kaldırmaz (Sökmen, 1996:107)
