657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 102 nci maddesinde; " Devlet memurlarının yıllık izin süresi, hizmeti 1 yıldan on yıla kadar (On yıl dahil) olanlar için yirmi gün, hizmeti on yıldan fazla olanlar için 30 gündür. Zorunlu hallerde bu sürelere gidiş ve dönüş için en çok ikişer gün eklenebilir." hükmü yer almaktadır.

Yıllık izinlerin kullanılmasıyla ilgili 657 sayılı Kanunun 562 sayılı Kanun Hükmünde Kararname ile değişik 103 ncü maddesinde ise; "Yıllık izinler, amirin uygun bulacağı zamanlarda, toptan veya ihtiyaca göre kısım kısım kullanılabilir. Birbirini izleyen iki yılın izni bir arada verilebilir. Cari yıl ile bir önceki yıl hariç, önceki yıllara ait kullanılmayan izin hakları düşer." hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Kanuna tabi Devlet memurlarına, zorunlu nedenlere ve kabul edilebilir özürlerine dayanılarak yıllık izinlerine ek olarak verilen, bazı hallerde amirin takdirine bazı hallerde ise amirin takdirine bırakılmayan izin türüne mazeret izni denilmektedir.

657 sayılı Kanunun 6111 sayılı Kanunla değişik 104 ncü maddesinin (A), (B) ve (D) fıkralarında verilmesi kanunen zorunlu olan mazeret izinleri,(C) fıkrasında ise amirin uygun bulması halinde verilen mazeret izni düzenlenmiştir.

657 sayılı Kanunun 6111 sayılı Kanunla değişik 104 ncü maddesinin (C) fıkrasında; “ (A) ve (B) fıkralarında belirtilen hâller dışında, merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin muvafakati ile bir yıl içinde toptan veya bölümler hâlinde, mazeretleri sebebiyle memurlara on gün izin verilebilir. Zaruret hâlinde öğretmenler hariç olmak üzere, aynı usulle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu takdirde, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür.” hükmü yer almaktadır.

657 sayılı Kanunun 104 ncü maddesinin (C) fıkrası mazeret sebebiyle 10'ar günlük devreler halinde en fazla iki kez bu haktan yararlanma hakkını memura tanımakta ve ikinci 10 günlük sürenin yıllık izninden düşülmesi gerektiğine ayrıca işaret etmektedir.

104 ncü maddenin (A) ve (B) fıkralarına göre verilmesi kanunen zorunlu olan mazeret izinleri dışında, 104 ncü maddenin (C) fıkrasına göre amirin uygun bulması halinde verilen mazeret iznini, özür izni olarak tanımlayıp adlandırabiliriz.

Geçerli mazeretlerin olması halinde verilen izin özür iznidir.

104 ncü maddenin (A) ve (B) fıkralarına göre verilmesi kanunen zorunlu olan mazeretleri dışındaki özürler sebebiyle ve merkezde atamaya yetkili amir, ilde vali, ilçede kaymakam ve yurt dışında diplomatik misyon şefi tarafından, birim amirinin muvafakati ile bir yıl içinde on gün özür izni verilebilir. Zorunlu durumlarda ikinci kez on gün daha özür izni verilmesi mümkündür. Ancak, bu takdirde, ikinci kez verilen on günlük özür izni memurun yıllık izninden düşülür.

657 sayılı Kanunun 104 ncü maddesinin (C) fıkrasında genel bir düzenlemeye gidilerek diğer mazeretlerinde olabileceğini kabul etmiş ve memurların özürleri sebebiyle bir yılda on güne kadar özür izni verilebileceğini ve bunların kimler tarafından verilebileceğini düzenlemiştir.

Madde hükmünün incelenmesinde;

-Memurun, yılda toplamı on günü aşmayan özür izni talebinde bulunabileceği,

-Memurun daire amirinin, özür izninin kullanılmasına muvafakat etmesinin gerekeceği,

-Merkezde atamaya yetkili amirler, iller valiler, ilçelerde kaymakamlar ve yurtdışında diplomatik misyon şefleri tarafından iznin kullanılmasının uygun görüleceği, sonucu çıkmaktadır.

Verilmesi kanunen zorunlu olan mazeret izinleri dışındaki bu izin türünde, her şeyden önce yetkili amirin memurun özrünü kabule değer görmesi gereklidir. Yetkili amirin memurun özrünü kabule değer görmez ise özür izni verilmesi söz konusu değildir.

Doğum, evlenme ve ölüm izinleri memurlar için verilmesi kanunen zorunlu olan mazeret izinleri olmasına karşın özür izninde durum aynı değildir yani bu izin amirin uygun bulması halinde verilebilir.

Özür izni, bir yıl içinde toptan veya parça parça olarak on gündür.

Buraya kadar yapılan açıklamalardan anlaşılacağı üzere, yıllık izin ile ilgili düzenleme 657 sayılı Kanunun 102 nci maddesinde, mazeret izni ile ilgili düzenleme ise aynı Kanunun 104 ncü maddesinde ayrı ayrı düzenlenmiş ve analık, babalık, doğum, evlenme, ölüm, süt ve diğer mazeretler olarak iznin süresi ve verilme biçimi belirlenmiştir. 657 sayılı Kanunda, diğer mazeretler için 102 nci madde dışında denilmemiş, 104 üncü maddenin (A) ve (B) fıkrasının dışında denilmekle yetinilmiştir. Yıllık izin ile mazeret izninin ilgisi ikinci kez verilen mazeret izninde bulunmaktadır. Şöyle ki, 104 üncü maddenin (C) fıkrasının son cümlesinde “Zaruret hâlinde öğretmenler hariç olmak üzere, aynı usulle on gün daha mazeret izni verilebilir. Bu takdirde, ikinci kez verilen bu izin, yıllık izinden düşülür.” şeklinde yer alan hükme göre ikinci kez verilen izin yıllık izinden düşülür. Bu hüküm takdire yer veren değil, amir bir hüküm niteliği taşımaktadır. Dolayısıyla, ikinci kez verilen on günlük mazeret izni yıllık izinden düşüleceğine göre, yıllık izinlerinin bir kısmını veya tamamını kullanmamış memurlara 104 üncü maddenin (C) fıkrasına göre ilk kez verilecek on günlük mazeret izninin yıllık izinden düşülmemesi gerekir.

Bu itibarla yukarıda belirtilen hükümlerin ve yapılan açıklamaların birlikte değerlendirilmesi neticesinde, 2011 yılından 12 gün yıllık izni bulunan belediye personeline, 657 sayılı Kanunun 104 üncü maddesinin (C) fıkrasına göre bakmakla yükümlü olup olmadığına bakılmaksızın babasının rahatsızlığı nedeniyle yıllık izninden düşülmeden mazeret izni verilmesi mümkündür.