Doğru Planlama ve Başarının Sürekliliği İçin Stratejik Destek
Belediyeler, kentlerin gelişimi ve kentte yaşayanların ortak ihtiyaçlarının karışlanması konusunda stratejik öneme sahip kamu kurumlarıdır. Stratejik planlama ve performans programı, belediyelerin görev ve yetkileri dikkate alındığında, kaynakların etkin ve verimli kullanımı ve örgütsel yapının geliştirilmesi ile sınırlı kalmaz;
Aynı zamanda, o kente yapılacak hizmetleri, o kentin yarınını da bugünden yönlendirmektir. Belediyelerin stratejik planlama ve performans programı çalışmaları, stratejik amaç ve hedeflere bağlı performans hedeflerinin belirlenmesi ve bu hedefleri gerçekleştirecek doğru proje/faaliyetlerinin tespit edilip, oluşturulacak sistem doğrultusunda yıl boyunca etkin şekilde denetlenip değerlendirilmesini kapsar.
Stratejik Plan Nedir?
10.12.2003 tarih ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununda yer alan stratejik planlamaya ilişkin hükümler 01.01.2005 tarihinde yürürlüğe girmiştir. 5018 sayılı Kanunda stratejik plan, “kamu idarelerinin orta ve uzun vadeli amaçlarını, temel ilke ve politikalarını, hedef ve önceliklerini, performans ölçütlerini, bunlara ulaşmak için izlenecek yöntemler ile kaynak dağılımlarını içeren plan” olarak tanımlanmıştır.
Kanunda, kamu idarelerine kalkınma planları, programlar, ilgili mevzuat ve benimsedikleri temel ilkeler çerçevesinde geleceğe ilişkin misyon ve vizyonlarını oluşturmak, stratejik amaçlar ve ölçülebilir hedefler saptamak, performanslarını önceden belirlenmiş olan göstergeler doğrultusunda ölçmek ve uygulamanın izleme ve değerlendirmesini yapmak amacıyla, katılımcı yöntemlerle stratejik plan hazırlama görevi verilmiştir. 5018 sayılı Kanunun yanı sıra 5393 sayılı Belediye ve 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunları, nüfusu 50.000’in üzerindeki tüm belediyeleri stratejik plan hazırlamakla yükümlü kılmıştır. Ayrıca, 5302 sayılı Kanunla İl Özel İdarelerine de stratejik plan hazırlama yükümlülüğü getirilmiştir.
Performans Programı Nedir?
5018 sayılı Kanunla mali yönetim sistemimize stratejik planlama, performansa dayalı bütçeleme, orta vadeli program ve orta vadeli mali plan, çok yıllı bütçeleme gibi yeni kavramlar ve müesseseler girmiştir. Anılan kanunun 9. maddesinde, kamu idarelerinin bütçelerini stratejik planlarında yer alan misyon, vizyon, stratejik amaç ve hedeflerle uyumlu ve performans esasına dayalı olarak hazırlayacakları hükme bağlanmıştır. Performans esaslı bütçelemeye ilişkin diğer hususları belirlemeye Maliye Bakanlığı yetkili kılınmıştır.
Yapılan bu düzenleme ile mali disiplini ön planda tutan, kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanılmasını hedefleyen, performansa dayalı yeni bir bütçeleme anlayışına geçilmesi amaçlanmaktadır. Ayrıca, performans esaslı bütçelemenin kamu idarelerinde performansa dayalı bir yöntem anlayışının yerleşmesine yardımcı olacağı performans denetimine imkan tanıyacağı göz ardı edilmemelidir.
Stratejik Plan ve Performans Programı Nasıl Hazırlanır?
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu doğrultusunda, mali yönetim ve kontrol sistemi yeniden düzenlenmiş;
Stratejik Plan, Performans Programı ve Faaliyet Raporuna dayalı Performans Esaslı Bütçeleme Sistemi getirilmiştir. Yapılan bu değişiklik ile sonuç odaklı bir yönetim anlayışı oluşturularak mali saydamlık ve hesap verebilirlik ilkeleri çerçevesinde, var olan kaynakların optimum kullanımı ile maksimum verimlilik hedeflenmektedir.
5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa göre hazırladığımız Stratejik Plan ve buna bağlı oluşturduğumuz yıllık
Performans Programı şu aşamaları takip etmektedir;
-
Stratejik Planlama Kapsamı
-
Sonuçların planlanmasıdır.
-
Değişimin planlanmasıdır.
-
Gerçekçidir.
-
Kaliteli yönetimin aracıdır.
-
Hesap verme sorumluluğuna temel oluşturur.
-
Katılımcı bir yaklaşımdır.
-
Günü kurtarmaya yönelik değildir.
-
Bir şablon değildir.
-
Salt bir belge değildir.
-
Sadece bütçeye dönük değildir.
-
Bütçenin planı değil, planın bütçeyi yönlendirmesi gerekir.
Stratejik Planlamadan Beklenen Yararlar
-
Misyona dayalı kamu yönetimi anlayışını geliştirir.
-
Vizyon oluşturma ve geleceği öngörme yeteneğini geliştirir.
-
Kurumun içsel güçlü ve zayıf yönleri ile dış çevreden kaynaklanan fırsat ve tehditleri dikkate alan ve değişimleri izleyen bir yönetimi zorunlu kılar.
-
Kurumun çevresi ve paydaşları ile olan bağlarını ve hizmet alanlara karşı sorumluluklarını güçlendirir.
-
Kurumlar arasındaki girişimci ve rekabetçi unsurları öne çıkarır.
-
Kurum çalışanlarının katılımcılığını ve yaratıcılığını geliştirir; ekip çalışması ve işbirliğini güçlendirir.
-
Yöneticilere stratejik düşünme ve davranma yeteneği kazandırır.
Kamu Kurumları Bakımından Stratejik Planlamanın Önemi
-
Politika belirleme ve plan-program-bütçe ilişkisinin kurulmasına yardımcı olur.
-
Amaç ve hedeflere dayalı bir bütçeleme anlayışını geliştirir.
-
Planlama ve uygulama faaliyetlerinde etkinlik, yerindelik, katılımcılık, saydamlık, hesap verme sorumluluğu ilkelerini yerleştirir.
-
Sistematik veri toplama ve sonuçları analiz etme alışkanlığı kazandırır.
-
Katılımcı yönetim anlayışını geliştirir.
-
Kurumun hizmetlerinden yararlananların taleplerine olan duyarlılığını artırır.
-
Vizyon değerlendirmesi ile hizmet kalitesi, etkinlik, rekabet, yenilikçilik, çeşitlilik ve sürekli değişim anlayışını yerleştirir.
Stratejik Planlamayı Zorunlu Kılan Yasal Düzenlemeler
-
5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu
-
5216 Sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu
-
5393 Sayılı Belediye Kanunu
-
Kamu İdarelerinde Stratejik Planlamaya İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik
-
Kamu İdarelerince Hazırlanacak Performans Programları Hakkında Yönetmelik
-
Kamu İdarelerince Hazırlanacak Faaliyet Raporları Hakkında Yönetmelik
-
Strateji Geliştirme Birimlerinin Çalışma Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik
-
Kamu İç Kontrol Standartları Tebliği
Görüldüğü üzere Stratejik Plan Güçlü bir mevzuat altyapısına sahiptir. Yerel seçimlerden sonra 6 ay içinde nüfusu elli binden fazla olan tüm kamu idarelerinin zorunlu olarak yapmaları gereken bir plandır.
BEKAD Olarak Stratejik Planlamada Yapılacak İşler
Stratejik Planı’nın hazırlanmasına ilişkin iş süreçlerinin başından itibaren, taslak planın tamamlanıp Meclis tarafından onaylanmasına kadar olan süre içinde; “İş Akış Çizelgesinde” belirtilen şekli ile derneğimiz tarafından danışmanlık hizmetinin verilmesi.
Amaçlar
Kurumunuzun mevcut durumunu uygulanan politikalar ve yürütülen projeleri analiz ederek ve gerektiğinde alanaraştırmaları da yaparak tespit etmek, Söz konusu stratejik temaya ve hedeflerine ulaşmak için uygulanması gereken eylem ve projeleri tanımlamak ve önceliklendirmek, önerilen eylem ve projelere ilişkin bir yol haritası çıkarmak, Bu strateji ve projelerin Belediye ve paydaşlarına sağlayacağı sosyal ve ekonomik faydalar ile olası riskleri tespit etmek, etkin uygulama için ihtiyaç duyulan kaynaklar, düzenleyici ve hukuki çerçeve, kurumsal yapılanma ve insan kaynağını genel çerçeveleri ile belirlemek, Süreç odaklı bir yaklaşımla stratejik yönetim unsurlarını oluşturmak ve bu çerçevede süreç dizini ile değer zincirini oluşturmak, Stratejik plan ile performans programını ve bütçeyi eş zamanlı ve bütüncül olarak birlikte hazırlamak ve bütünleştirmek. Performans programında yer alan her faaliyet için en az bir gösterge belirleyerek faaliyetlere ilişkin bir ölçülebilir gösterge seti oluşturmak.
Stratejik Plan Hazırlama İlkeleri
Belirtilen amaçlar doğrultusunda hazırlanacak olan Stratejik Plan; ulaşılması gereken hedefleri belirleyecek ve bir yol haritası niteliğinde olacaktır. Stratejilerin, ulusal kalkınma hedefleri ve idarenin öncelikli hedefleri ve seçim beyanları ile uyumlu olması esastır. Stratejik planın hazırlanmasında, seçim beyannameleri ile diğer kamu kurum ve kuruluşlarının deneyimleri, üst politika belgeleri, eylem planları, idarenin iç kontrol sistemi ve süreç haritaları vb. göz önünde bulundurulacaktır.
Stratejik Plan çalışmasında “Güçlü ve Zayıf Yönler, Tehditler ve Fırsatlar–GZTF (Strengths-Weaknesses, Opportunities- Threats–SWOT)” analizi yapılacaktır. Zayıf yönleri güçlendirerek tehditlerin en aza indirilmesi amacıyla tedbirler ve politika önerileri geliştirilecektir. Güçlü yönlerden en üst düzeyde yararlanılması ve fırsatlardan belediyenin görev alanına giren konularda değer yaratılması için uygulanabilir, tutarlı; amaç, hedef ve stratejiler oluşturulacaktır.
Stratejik planın hazırlanmasında aşağıda belirtilenher bir çalışma alanı ile uyum ve etkinlik dikkate alınacaktır:
-
Bilgi ve İletişimTeknolojileri
-
İç ve Dış Paydaş Analizi
-
Stratejik Amaç ve HedeflerinBelirlenmesi
-
Stratejik Planın Sahiplenilmesi
-
İnovatifve KatılımcıYöntemlerin Kullanması
-
Stratejik YönetimHazırlama Prosedürü
-
Stratejik YönetiminTüm Unsurları Arasında Eşgüdüm
-
İç Kontrol İle Uyum
-
Vaad Kapasitesine Uygunluk
-
İzleme ve Değerlendirme Sistemi
-
Finansman Olanaklarının Oluşturulması
-
Mevzuat Analizi
-
Ulusal Dokümanlara Uygunluk Analizi
-
Eğitimler
-
Genelge ve Talimatlar
Stratejik Yönetim ve Stratejik Plan Hazırlama Danışmanlığı
İşin Süresi
Projenin toplam süresi, işe başlama tarihinden itibaren 5aydır. Yapılacak işin tüm aşamaları “İş Akış Çizelgesi”ne uygun olarak gerçekleştirilecektir.
Kurumunuza sunulacak olan raporlarda 5 iş günü içerisinde İdareden gelecek geribildirimine istinaden (varsa) gerekli revizyonlar en geç izleyen 5 iş günü içerisinde yapılacaktır.
