Genel Çerçeve
Kaynakların kamu idarelerinin amaç ve hedefleri doğrultusunda tahsisini ve kullanılmasını sağlayan, performans ölçümü ve değerlendirmesi yaparak ulaşılmak istenen hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını tespit eden ve sonuçları raporlayan bir bütçeleme sistemidir.Bu çerçeve içinde Performans Programı, bir kamu idaresinin program dönemine ilişkin performans hedeflerini, bu hedeflere ulaşmak için yürütecekleri faaliyetlerile bunların kaynak ihtiyacını ve performans göstergelerini içeren bir bütçe dokümanıdır. Bütçe hazırlık sürecine entegre edilen performans programları, idare bütçelerinin stratejik planlarda belirlenmiş amaç ve hedefler doğrultusunda hazırlanmasına yardımcı olmaktadır. Bu nedenle idarelerin hazırlayacakları performans programları performans esasına dayalı bütçelerin hazırlanabilmesinde önemli bir yere sahiptir.İdareler program yılına ilişkin hedeflerini, bu hedeflere ulaşmak için yürütecekleri faaliyetleri, faaliyetleri gerçekleştirmek için gerekli kaynak ihtiyacını ve hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığını gösterecek olan göstergeleri performans programlarında belirlemektedirler.
Performansın yani belirlenen hedef ve göstergelere ulaşılıp ulaşılmadığının değerlendirilmesinin ve denetiminin yapılabilmesi için öncelikle bu hedef ve göstergelerin performans programlarında belirlenmiş olması gerekmektedir. Bu nedenle kurumsal kaynakların etkili, ekonomik ve verimli kullanımının sağlanması için performans programlarında hedef, gösterge ve faaliyetlerin doğru şekilde oluşturulması önem taşımaktadır.
İdareler üst politika ve plan belgeleriyle uyumlu olarak hazırlayacakları stratejik planlarını izleyen şekilde olduğu gibi kurumsal bir mali yönetim modeli çerçevesinde hayata geçireceklerdir. Stratejik planla başlayan süreç, bütçe döneminde her yıl performans programının hazırlanmasıyla devam etmektedir. Stratejik planla temel amaç kurumsal önceliklerin, amaç ve hedeflerin ulusal plan başta olmak üzere diğer plan metinleriyle ilişkisini kurmak olarak belirlenmişken planla bütçe arasındaki ilişkinin kurulması ise performans programı çerçevesinde öngörülmektedir. Gerek makro planların gerekse kurumsal düzeyde hazırlanan stratejik planların hayata geçmesi performans programı ve bütçe çerçevesinde olmaktadır. Bütçe uygulaması sonuçlarının hesap verme sorumluluğu 5018 sayılı kanun çerçevesinde faaliyet raporlarıyla sağlanmaktadır. Kurumsal yapıda etkin bir şekilde hayata geçirilecek olan izleme ve değerlendirme sistemiyle amaç ve hedeflerin performans göstergeleri ve sonuçlarıyla değerlendirilmesi stratejik yönetim sürecinin nihai aşaması olmakta ve süreç bir döngü çerçevesinde tekrar stratejik planın yeniden hazırlanması veya revizyonuyla devam etmektedir.
Şekil 1 - Kurumsal Düzeyde MaliYönetim
Kaynak:Yılmaz, (2011), Sayıştay Başkanlığı Kurumsal Performans Denetimi Rehber Çalışması.
Performans Programı Konusunda Kurumsal Danışmanlık Hizmeti
İdare açısından performans programının bütçeyle uyumlu bir şekilde hazırlanması yukarıda anlatılan gerekçelerle birlikte kurumsal yönetimin etkinliği açısından oldukça önem taşımaktadır. Diğer taraftan 6085 sayılı yeni Sayıştay Kanunu ile kurumsal performans denetimine geçilecek olması nedeniyle performans programlarının iyi hazırlanması kurumsal denetimin faaliyet raporlarıyla birlikte daha doğru bir baza oturması açısından çok daha gerekli hale gelmiştir. Doğrudan kamu zararını hesaplamayan bu denetimlerde hazırlanan raporlar parlamento, yerel meclisler ve kamuoyu açısından önemli dokümanlar haline gelecektir.
Performans programı gelecek yıllarda geçilecek olan program bütçenin temelini oluşturacaktır. Ayrıca tüm faaliyetlere konulacak ileri düzey göstergelerle, etkili bir fayda maliyet analizi performans programı ile oluşturulmaktadır. Performans programları yasaların emrettiği bireysel performans değerlendirme sistemlerinin de özünü oluşturur.
Hazırlamış olduğunuz stratejik planları, bütçe ve uygulamalara taşıyan performans programları aslında planın uygulamasını gösterir ve bu yönüyle stratejik plandan daha da önemlidir.
Performans programlarında tüm hizmetlere ait maliyetlerin ve başarı göstergelerinin bulunabilmesi amacıyla personel dahil tüm maliyetlerin ilgili olduğu giderlere dağıtılması ve genel yönetim giderlerinin neredeyse sıfır olması ideal performans programı yaklaşımını ifade eder.
Önerilen danışmanlık hizmeti ile; 5018 sayılı KMYKK, Maliye Bakanlığınca 5 Temmuzda 2008 tarihinde yayımlanan ve 15.9.2009 tarihinde revize edilen Kamu İdarelerince Hazırlanacak Performans Programları Hakkında Yönetmelik ile 17 Temmuz 2009 tarihinde Maliye Bakanlığınca açıklanan Performans Programı Hazırlama Rehber çerçevesinde kurumsal düzeyde bir performans programı hazırlanmasına yönelik alt yapı bütçe hukuku ve bütçe sistemi ile birlikte geliştirilmiş olacaktır. Bu kapsamda üç temel modül üzerinden danışmanlık hizmeti verilecektir, bunlar:
Modül 1 : Performans Programı Sistemi Oluşturulması
Modül 2 : İzleme Değerlendirme Sistemi
Modül 3 : Kurumsal Düzeyde Performans Programı ve Denetimi: Dış Denetime Yönelik
Kurumsal Altyapının Güçlendirilmesi
• Birinci modül kapsamında öncelikle mevcut plan, program ve bütçe dokümanları ile süreç gözden geçirilecek ardından kuruma özgü performans programı modeli hazırlanan bir kılavuz ile birlikte oluşturulacaktır. Bu sürece ilişkin eğitimler yine bu modül kapsamında ilgili personele ve üst yönetime verilecektir. Bu modülde bütçe hukuku ve kurumsal iletişim konusunda kurumda farkındalık artırılacaktır.
• İkinci modülde yürütülecek çalışmalarla performans programı ve bütçeye ilişkin bir izleme ve değerlendirme sistemi kurulacaktır. Özellikle faaliyetlere ilişkin performans ile mali performans bilgilerinin izlenmesi ve raporlanması bu başlık altında yönetim bilgi sisteminin desteğiyle de geliştirilmiş olacaktır.
• Üçüncü modülde ise 6085 sayılı Sayıştay Kanunu ile değişen performans denetimi yaklaşımı çerçevesinde dış denetime hazırlık ve kurumsal performans denetimine yönelik altyapı güçlendirilecektir.
Program ülkemizde birçok projeye başarı ile imza atan BEKAD uzman danışman kadrosu ile yürütülecektir.
