Genel yönetim kapsamındaki bir kamu idaresinin gerçek veya tüzel kişilere kanuni dayanağı olmadan kamu kaynağı kullandırması söz konusu olamaz. Ancak, bu kamu idarelerinin bütçelerinde öngörülmüş olmak kaydıyla; kamu yararı gözetilerek dernek, vakıf, birlik, kurum, kuruluş, sandık ve benzeri teşekküllere yardım yapılabilir.
Bu yardımların yapılma usul ve esasları 17.07.2006 tarih ve 26231 sayılı Resmi Gazete’de Bakanlar Kurulu kararı ile yayımlanan “Dernek, Vakıf, Birlik, Kurum, Kuruluş, Sandık ve Benzeri Teşekküllere Genel Yönetim Kapsamındaki Kamu İdarelerinin Bütçelerinden Yardım Yapılması Hakkında Yönetmelik” hükümlerine göre belirlenmektedir. Bu kapsamda;
İdarelerce teşekküllere yardım yapılabilmesi için;
1- İdare bütçesinde bu amaçla ödenek tefrik edilmiş olması,
2- Yardımlarda kamu yararı gözetilmesi, yardımların öncelikle toplumun ihtiyaç ve sorunlarına çözüm sağlaması ile toplumsal gelişmeye katkıda bulunulmasına yönelik olması,
3- Yardım yapılacak kuruluşun, yardımı yapacak idarenin görev alanına giren konularda faaliyet göstermesi,
4- Yardım yapılacak kuruluş ile yardım yapacak idare arasında protokol yapılması,
5- Yardım yapılacak kuruluşun, 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun kapsamındaki dernek ve vakıflardan olmaması, (5072 Sayılı Kanunun Bağışve Yardımla İlgili hükümleri; Bağış ve yardımlara ilişkin diğer bir düzenleme 5072 sayılı Dernek ve Vakıfların Kamu Kurum ve Kuruluşları ile İlişkilerine Dair Kanun ile yapılmıştır. Kamuoyunda yaygın şikayetler de göz önüne alınarak yapılan bu düzenlemede, Dernek ve vakıfların kamu kurum ve kuruluşlarının sundukları hizmetlerle ilgili olarak gerçek ve tüzel kişilerden ücret, bağış, katkı payı ve benzeri adlar adı altında herhangi bir bedel alamayacağı, hükme bağlanmıştır. Bu maddeye aykırı hareket edenler eylemleri başka bir suç oluşturmadığı takdirde üç aydan bir yıla kadar hapis cezasıyla cezalandırılır ve dernek ve vakıf yöneticiliği görevinden alınırlar.)
6- Yardım yapılacak kuruluşun, Anayasa ve kanunlarla yasaklanmış faaliyetlerde bulunmamış olması,
7- Yardım yapılacak kuruluşun, üyelerine veya ortaklarına kazanç paylaşımı veya kâr dağıtımı amacının bulunmaması,
gerekir.
Yardımların verilmesi kullanılması, izlenmesi ve denetlenmesi; Yardımın miktarının belirlenmesi ve dağıtımı, bakanlıklarda bakanın, diğer idarelerde kurumun en üst yöneticisinin onayı ile yapılır. Yardım alan kuruluşlar, yardımları kamu yararı gözeterek veriliş amacına uygun olarak kullanmak zorundadır.
Yardım alan birimler, yardımın amacına uygun olarak harcanıp harcanmadığına ilişkin bilgi, belge ve kayıtların birer örneği ile faaliyet raporlarını, faaliyetin bitimini müteakip bir ay içinde veya devam eden faaliyetlerine ilişkin bilgi, belge ve raporlarını takip eden yılın ilk ayı içerisinde yardım yapan idareye göndermek zorundadır.
Yardım yapan idareler, yapılan yardımla sınırlı olmak üzere gerekli gördüğü her türlü inceleme, kontrol ve denetimi yapmaya yetkilidir. Denetim sırasında görevli memur tarafından istenecek bilgi, belge ve kayıtların gösterilmesi, verilmesi, sorulan soruların yazılı ve/veya sözlü olarak cevaplandırılması zorunludur.
Yardımların kamuoyuna açıklanması; İdareler, yardım yapılan teşekküllerin isim listesini, teşekküllere ilişkin bilgileri, yardımın amacını, konusunu ve yapılan yardım tutarlarını, izleyen yılın Şubat ayı sonuna kadar kamuoyuna açıklar.
Yardımın geri alınması; Teşekküller; yardım konusu faaliyetin gerçekleştirilemeyeceğinin veya yardımın amacına uygun olarak harcanmamış olmasının tespiti hâlinde, tespitin yapılmasını müteakip durumun teşekküle tebliğinden itibaren on beş gün içinde, ilgili idareye yardım tutarını aynen iade etmek zorundadır.
Yardımın süresi içinde iade edilmemesi durumunda, yardım tutarı kanuni faiziyle birlikte genel hükümlere göre ilgili teşekkülden tahsil edilir.
Yardımı süresi içinde iade etmeyen teşekküller, genel yönetim kapsamındaki yardımlardan bir daha yararlandırılmaz.
|